Nova sezona qRUŽOKa
Ove godine na qRUŽOKu se čitaju tekstovi radikalnog queerom te gledaju filmovi nezavisne produkcije u programu Towards a New Queer Cinema. Program se odvija od kraja veljače do kraja travnja u prostoru LGBT centra Split, utorcima kao book club okupljanja a subotama uz edukativne projekcije.
 |
| Francisco Hurtz |
Paralelno ćemo se bavit queer pojmovnikom, reinterpretirajući one postojeće, pridajući im nova značenja i pristupajući im iz lokalnog konteksta. Našu verziju pojmovnika objavit ćemo kao još jedan fanzin kolektiva queerANarchive.
Ovo izdanje qRUŽOKa donosi i novi program edukativnih filmskih projekcija - Towards a New Queer Cinema. Kovanicu New Queer Cinema prva je 1992. u članku otisnutom na stranicama časopisa Sight & Sound upotrijebila američka feministkinja B. Ruby Rich, nezavisna redateljica i profesorica na katedri za digitalne medije i društvenu dokumentaciju sveučilišta Santa Cruz (Kalifornija, SAD). Queer kinematografija temelji se na postulatima LGBTIQ zajednice o odbacivanju heteronormativnosti u čijoj osnovi su raspoznatljivi elementi kompulzivnog seksizma i homofobije, na prethodno provedenoj relativnoj društvenoj razgradnji nukleusnog okvira fenomena obitelji, kao i na brojnim akademskim studijama deriviranim iz feminističkih, postmodernističkih i poststrukturalističkih interpretacija totaliteta razvijenog kulturnog (pod)konteksta nove moderne. Prvi ciklus projekcija donosi filmove iz klasičnog perioda razvoja queer kinematografije, kao i nekih kultnih, te recentnije zapaženih pomaknutih filmskih uradaka.
Za kraj sezone u qRUŽOKu gostuje vizualni umjetnik, pisac i pedagog Rafal Morusiewicz koji se bavi metodologijama strategija koje bi mogle pokvirit tj. uzrujati i denormalizirati, inače vertikalne i binarne odnose između umjetnika-istraživača i polja istraživanja, tj. između teorije i podataka, kao i među akterima koji su uključeni u projekt: ljudi, priče, filmovi i tekstovi.
Program
utorak, 26. veljače 19 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
qRUŽOK: Uvodno okupljanje
Šta za nas danas i ovdje znači queer? Treba li govoriti o radikalnom queeru ili je queer sam po sebi radikalan? Neka su to od pitanja na koja ćemo pokušat odgovorit dok se upoznajemo s publikacijom Nepomirljivo - Radikalni kvir protiv roda, država i kapitala, postojećim pojmovnicima queera i najavljujemo filmske projekcije Towards a New Queer Cinema.
subota, 9. ožujka 20 sati, LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: Ulrike Ottinger — Freak Orlando (Zapadna Njemačka, 1981.)
kolor, njemački (hrvatski titlovi), 122 min
Kroz pet relativno neovisnih poglavlja groteskna komedija njemačke filmske feministkinje Ulrike Ottinger Freak Orlando (Nakazni Orlando) pomoću manirističke inverzije spolnih obilježja središnjeg lika kojeg je sjajno odigrala kultna figura tadašnje njemačke alternativne scene Magdalena Montezuma, a koji je ujedno i jedina čvrsta osnova unutar kaotične dramaturgije filma, vješto i na pomalo surov način parodira antopološke fundamente suvremene heteroseksističke kulture. Zapaženu ulogu u filmu je ostvarila i Delphine Seyrig, još jedna glumačka legenda europske filmske avangarde.
utorak, 12. ožujka 19 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
qRUŽOK: Paul B. Preciado — Analna utopija
Paul B. Preciado suvremeni je filozof i kustos koji se identificira kao trans muškarac i feminist. Autor je poznat kao kustos dokumente 14 i po knjizi Testo Junkie koju opisuje kao esej o tijelu, gdje kura testosteronom postaje političko i performativno djelo u doba “farmakopornografskog kapitalizma”.
Na qRUŽOKu čitamo njegove tekstove Edip i analna kastracija, te Analna utopija koji nastanak modernog heteroseksualnog muškarca objašnjavaju analnom kastracijom: “Odbacujući spolnu razliku i antropomorfnu logiku lica i genitalija, anus (i njegova krajnja suprotnost - usta) polaže temelje nedjeljive spolne jednakosti.”
subota, 16. ožujka 20 sati, LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: Jean Genet — Un chant d'amour (Francuska, 1950.)
crno-bijeli, nijemi, 25 min
Un chant d`amour (Ljubavni poj), film u režiji kontroverznog francuskog spisatelja i radikalnog političkog gej aktivista Jeana Geneta općeprihvaćeni je queer klasik dramaturški zasnovan na specifičnoj interpretaciji zatvorske dileme i homoerotskoj pasiji starijeg i mlađeg zatvorenika s destruktivnim naznakama pedarastije konstruirane izvan konvencionalno prihvaćene estetske dogradnje s kulturnim ishodištem u noveli Smrt u Veneciji njemačkog književnika Thomasa Manna.
TNQC: Derek Jarman & Paul Humfress — Sebastiane (Velika Britanija, 1976.)
kolor, latinski (engleski titlovi), 85 min
Odigran na latinskom jeziku s novim kovanicama u tretmanu erotskog slanga prvi dugometražni igrani film Derek Jarmana Sebastian u realizaciji kojeg mu je asistirao tadašnji partner Paul Humfress eksperimentalna je filmska odiseja zasnovana na pretpostavljenom progonu mladog rimljanina Sebastianusa 300. godine nove ere. Sebastianus se nakon izgona iz grada zatiče u pustošiji koju naseljavaju samo muškarci, pohotni praktikanti homoseksualnih odnosa među kojima se kompulzivnošću nameće agresivni centurion. Sebastian je filmski kamen temeljac nove queer kinematografije, a ujedno i prvi arhivirani nepornografski igrani film koji prikazuje muško spolovilo u erekciji.
subota, 23. ožujka 20 sati, LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: Jean Cocteau — Le Sang d'un poète (Francuska, 1930.)
crno-bijeli, francuski (engleski titlovi), 51 min
Klasični eksperimentalni film Le Sang d'un poète (Krv pjesnika) francuskog kanonskog autora Jeana Cocteaua, ujedno je i polazni segment njegove slavne Orfejeve trijogije. Uradak se često ističe i kao prvi značajniji kinematografski iskorak u pravcu razvoja queer kinematografije. Ova priča o potonuću u ludilo mladog umjetnika, pjesnika kojeg je odigrao čileanski glumac Enrique Riveros Fernandez, poznat i po suradnji s još jednim francuskim klasikom - Jeanom Renoirom, općeprihvaćena je kao najzančajnije filmsko ostvarenje rane filmske avangarde.
TNQC: Leontine Sagan & Carl Froelich — Mädchen in Uniform (Njemačka, 1931.)
crno-bijeli, njemački (engleski titlovi), 83 min
Mädchen in Uniform (Djevojka u uniformi) redateljskog dvojca Leontine Sagan i Carla Froelicha jedan je od prvih filmskih projekata u povijesti kinematogafije koji tumači lezbijski odnos. Osjetljiva djevojka poslana u svećeničku internatsku školu razvija romantičnu privrženost prema jednoj od svojih učiteljica.
utorak, 26. ožujka 19 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
qRUŽOK: Mario Mieli — Prema gay komunizmu
Mario Mieli jedan kontroverzan je i istaknut predstavnik talijanskog gay pokreta sedamdesetih godina. Poznat je po radikalnim teoretskim stavovima i provokativnoj pojavnosti. Knjiga iz koje čitamo odlomke na qRUŽOKu, Elementi gay kritike - Elementi di critica omosessuale, 1977., na engleski prevedenu kao Towards a Gay Communism: Elements of a Homosexual Critique, 2018., razotkriva veze homoseksualnosti, homofobije i kapitalizma. Pozivajući se na Marxa i psihoanalizu autor istinsko oslobađanje homoseksualne želje vidi u oslobađanju seksualnosti ne samo od patrijarhata već i kapitala: “Ako su, dakle, društva tisučljećima potiskivala takozvane ‘perverzne’ komponente Erosa kako bi ih sublimirala u radu, današnji sistem liberalizira ‘perverzije’, ne bi li ih dodatno iskoristio u ekonomskoj sferi i podredio sve erotske sklonosti ciljevima proizvodnje i potrošnje.”
subota, 6. travnja 20 sati, LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: Rainer Werner Fassbinder — Querelle (Njemačka/Francuska, 1982.)
kolor, engleski (hrvatski titlovi), 105 min
Francuski mornar Querelle središnji je protagonist istoimenog filma Rainera Wernera Fassbindera, posljednjeg uratka jednog od ključnih protagonista nove njemačke kinematografije. Nakon iskrcaja u luci Brest Querelle počinje mahnito obilaziti neobični lokalni bordel čija je vlasnica neodoljiva Lysiane. Pravila bordela nalažu da mušterija koja pobjedi starog Nonoa, Lysianeinog muža, u igri s kockama, ostvaruje pravo da spava s njegovom ženom. Ekstremni, surovi eksploatacijski ton filma realiziranog na osnovu literarnog predloška Jeana Geneta osigurao je Querelleu status kultnog queer klasika.
utorak, 09. travnja 19 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
qRUŽOK: Lina Gonan — Radikalni kvir protiv roda, država i kapitala
“Dovođenje u vezu rodnih režima s drugim tipovima režima kontrole i pronalaženje njihovog potencijalnog zajedničkog izvora, pa posljedično i spajanje borbe za kvir oslobađanje s feminističkom borbom, borbom protiv rada, protiv države, protiv određenih ‘znanstvenih’ diskursa i u konačnici protiv kapitalizma, je ono po ćemu će se ovi tekstovi istaknuti. Ako se uspije pokazati da izvor opresije nije neko metafizičko zlo - nepravedni močnici koji mrze ‘one drugačije’, već logika kapitala koja ide onkraj osobnog morala, onda nema auto-viktimizacije. U odsustvu samosažaljenja, želja za destrukcijom prožeta je radošću i porivom za otkrivanjem novih užitaka i novih oblika života. Ništa se ne posreduje, reinterpretira, kreativno prisvaja, ni na bilo koji način ne modificira kako bi se izlaktario koji centimetar više prostora ‘slobode’ u danom društvu. Ove autorice ne ruše tabue, one tom kategorijom ni ne barataju.” - prenosimo iz predogovra publikacije Nepomirljivo - Radikalni kvir protiv roda, države i kapitala, koju je kao zbirku akademskih i aktivističkih tekstova o queeru uredila Lina Gonan s kojom imamo priliku razgovarati o ideologiji queera, njegovoj aktualnosti i mogućoj operacionalnosti danas.
subota,13. travnja 20 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: Apichatpong Weerasethakul — Sud pralad (Tajland/Francuska/Njemačka/Italija, 2004.)
kolor, tajlandski (engleski titlovi), 114 min
Ova filmska romansa između prerano isluženog vojnika i seoskog momka konstuirana je u naturalnoj dramaturškoj scenografskoj pozadini prošaranoj folklornim motivima među kojima se ističe opetovano ukazivanje šamanske figure sa sposobnošću mijenjanja morfoloških obilježja. Sud pralad (Tropska groznica) jedan je od najznačajnijih filmova agilnog tajlandskog postmoderniste Apichatponga Weerasethakula koji je za ovaj uradak 2004. zasluženo osvojio prvu nagradu žirija na filmskom festivalu u Cannesu. Film ujedno funkcionira i kao reprezentativni produkt suvremene umjetničke queer kinematografije.
subota, 20. travnja 20 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
TNQC: James Bidgood — Pink Narcissus (SAD, 1971.)
kolor, nijemi zvučni film s pozadinskim žamorom, 65 min
Erotska filmska poema Pink Narcissus (Rozi Narcis), jedini je redateljski filmski projekt američkog queer veterana Jamesa Bidgooda. Drag show plesač, glazbenik, modni dizajner i fotograf, Bidgood je ovaj film snimao u svom newyorkškom stanu, kojeg su njegovi prijatelji zvali Dom muških lutaka, od 1963. do 1970. Impresivan je to filmski eksperiment vizualno-stilski zasnovan na bizarnim fantazijama mlade muške prostitutke.
TNQC: Maria Beatty — Bandaged (Njemačka/SAD/Francuska, 2009.)
kolor, engleski (srpski titlovi), 93 min
Venecuelansko-američka redateljica, producentica i glumica Maria Beatty specijalizirala se za vizualnu dekonstrukciju ženske seksualnosti, lezbijstva, BDSM odnosa i fetišizma općenito. Temeljnu inspiraciju crpi iz ostavštine klasične njemačke ekspresionističke kinematografije i francuske nadrealističke tradicije u širem umjetničkom kontekstu, u prilično logičnoj konekciji s produkcijskim manirizmima ameičkog noir filma. Bandaged (Bandažirana) radikalna je filmska queer analiza submisivne ekscesnosti koja zadire duboko u mračne patološke dimenzije rodoskrvnuća i kompromisne lezbijske spolne rezurekcije.
utorak, 23. travnja 19 sati
LGBT centar Split, Ulica Kralja Tomislava 8
qRUŽOK: Guy Hocquenghem — obitelj, kaptializam, anus
Guy Hocquenghem francuski je pisac i filozof, sudionik studentskih demonstracija ‘68 u Parizu i prvi gej muškarac član organizacije Front Homosexuel d’Action Révolutionnaire. U svijetu je poznat po knjizi Homoseksualna želja (1972.) koja se može uzeti kao prvo djelo queer teorije. Autor zastupa tezu da ne postoji homoseksualna želja kao što ne postoji ni heteroseksualna želja. Homoseksualce stvara kapitalizam, kao što stvara i proletere. Njihovo utemeljenje kao zasebne kategorije ide ruku pod ruku s njihovom represijom: “Najjače oružje kapitalističke ideologije je transformacija Edipovog kompleksa u društvenu značajku, u pounutrenu opresiju koja se može nanovo uspostaviti u svim političkim klimama.” Stoga Hocquenghem zagovara da borba protiv kapitalističke opresije treba imati izvor na onom mjestu gdje je opresija najdublje ukorijenjena - u našim tijelima: “Revolucionarna svijest samo je obmana, sve dok ne prođe kroz revolucionalrno tijelo, tijelo koje proizvodi vlastito oslobađanje.”
utorak, 30. travnja 19 sati
Galerija Kluba Kocka, Dom mladih, Ulica slobode 28
qRUŽOK: Rafal Morusiewicz — pokvirivnje binarnih odnosa
Rafal Morusiewicza vizualni je umjetnik, pisac i pedagog s boravištem u Beču. U filmskom,
umjetničkom i istraživačkom radu bavi se metodologijama strategija koje bi mogle pokvirit (queer), tj. uzrujati i denormalizirati, inače vertikalne i binarne odnose između umjetnika-istraživača i polja istraživanja, tj. između teorije i podataka, kao i među akterima koji su uključeni u projekt: ljudi, priče, filmovi i tekstovi. U sklopu programa qRADIONICE/ČMH autor će održati praktičnu radionicu koja ovu strategije primjenjuje na radu s pronađenim filmskim materijalima. U sklopu qRUŽOKa, koji prethodi autorovij izložbi u Galeriji Kluba Kocka u Domu mladih, razgovarat ćemo o poljskom LGBTIQ aktivizumu i vidljivosti ne-heteronormativnih elementa u filmu, eksperimentalnom filmu i video umjetnosti, akademskom i afektivnom pristupu polju interesa te o intermedijalnosti u kontekstu queer teorije.
qRUŽOK kao i Towards a New Queer Cinema dio su programske linije qRADIONICE koju kolektiv queerANarchive provodi uz financijsku podršku Ministarstva kulture Republike Hrvatske. Rad kolektiva queerANarchive financijski podržava Zaklada Kultura nova.
Primjedbe
Objavi komentar